GIJSBERT KAMER | Volkskrant 16 november 2014, 21:06
Hertmans leest voor uit zijn succesroman, Lysenko speelt er zwaarmoedige passages bij, en het publiek kijkt ademloos toe. Zo fraai in harmonie én met verrassende optredens was Crossing Border dit jaar.
Nog geen vierentwintig uur nadat hij de AKO Literatuurprijs heeft gewonnen voor zijn roman Oorlog en Terpentijn, staat Stefan Hertmans in het bovenzaaltje van het Haagse Nationale Toneel Gebouw. Naast hem zit de Oekraïnse accordeonist Oleg Lysenko en daar weer naast heeft de Vlaamse tekenaar/schilder Koenraad Tinel plaatsgenomen. Hertmans leest voor uit zijn succesroman, Lysenko speelt er fraaie zwaarmoedige passages bij uit het werk van zijn landgenoot Victor Vlasov, en op een groot scherm boven het podium zijn voor iedereen de, met zwarte penseelstreken door Tinel vervaardigde, taferelen uit Oorlog en Terpentijn goed te zien.
De zaal kijkt ademloos toe. Een prachtige combinatie: de rustige dictie van Hertmans, de melancholische muziek en de witte vellen waarop steeds weer de mooiste tekeningen verschijnen. Mocht dit een eenmalige voorstelling zijn, dan is dat zonde: het trio zou er gewoon het land mee in kunnen, zo bijzonder is het.
Bijzonder is ook het optreden van Jaap Boots, die met zijn voorstelling Donderweg al wel het land doorkruist. In het gelijknamige boek beschrijft hij op zeer innemende manier welke muziek (Bruce Springsteen, Beck) zijn levensweg op cruciale momenten heeft gekleurd. Op het podium ontpopt Boots zich als een volleerd kleinkunstenaar met mooie vertellingen die worden afgewisseld met passende muziek.blob:https://oleglysenko.oleglysenko.com/f6746148-1059-4938-8940-2253cfe19556https://acdn.adnxs.com/dmp/async_usersync.html
Voor dit soort optredens is Crossing Border, het jaarlijkse festival waarop de betere recente literatuur en (pop)muziek samen worden gepresenteerd, meer dan twintig jaar geleden opgericht.
Schrijvers die de samenwerking zoeken met muzikanten en muzikanten die hun literaire ambities tentoon willen spreiden: op zulke momenten is Crossing Border op zijn best. Niet dat het altijd lukt. In de geschiedenis van het festival stonden er te vaak bands en schrijvers met een eigen publiek en hun eigen dynamiek, die gewoon ‘hun ding’ deden. Spelen of voorlezen, dat was het dan. Het publiek kwam af op die ene grote naam die nergens anders was te zien en in de lege zaaltjes stonden de minder bekende namen.
Dit festivaljaar is alles mooi in evenwicht. Zaterdag eist de Amerikaanse auteur Willy Vlautin de aandacht op, niet alleen als schrijver van bittere romans, bevolkt door losers, drop-outs en andere droevige personages voor wie The American Dream op een nachtmerrie dreigt uit te lopen. Nee, behalve in romans als het recente, politiek geladen Vrij, doet Vlautin ook van zich spreken in minstens zo wrange liedteksten. Vroeger leverde hij vooral voor de band waarvan hij ook de frontman was, Richmond Fontaine, maar sinds kort schrijft hij ook liedjes voor zangeres Amy Boone van The Delines, de band waarin Vlautin zelf als gitarist een bijrol vervult.
The Delines beginnen zaterdag in de grote zaal van de Koninklijke Schouwburg met donker getinte countryliedjes, afkomstig van hun dit jaar verschenen prachtplaat Colfax. Boone heeft precies de empatische stem om Vlautins personages tot leven te wekken. Het is alsof de verhalen van de Amerikaanse schrijver Raymond Carver op muziek zijn gezet, zo hard komen de liedjes aan.
Vlautin vertelt een paar uur later, tijdens een publieksinterview, opgelucht te zijn dat hij zelf even niet meer hoeft te fungeren als frontman. ‘U ziet wel dat ik nauwelijks de zaal in durf te kijken’, zegt hij. En dat klopt. Vlautin doet zijn verhaal in een vol zaaltje, die telkens als er een schrijver wordt geïnterviewd, goed gevuld blijkt te zijn. Het literaire aanbod is dit jaar sterk en actueel. Het lijkt wel alsof de rij voor schrijver Ian McEwan langer is dan voor popmuzikanten als Thurston Moore en Jeff Tweedy.
Toch is er ook muzikaal een verrassing in de persoon van Courtney Barnett. Begeleid door een stevige gitaarband ontpopt de Australische zangeres zich als een kruising tussen Lucinda Williams en Patti Smith. Even bevlogen en verbeten, met liedjes die zich steeds meer in je vastgrijpen. Crossing Border 2014, waar eindelijk weer eens wat grenzen tussen literatuur en muziek werden overschreden, was een hoogtepunt.
14-15/11, Crossing Border
Diverse locaties in Den Haag.